پيش به سوی ملاقات زمين و سياره سرخ

 

در حال حاضر زمين با سرعت 23500 متر در ساعت به مريخ نزديک می شود. زمين در مداری نزديک تر به خورشيد قرار دارد و با سرعت بيشتری و در مداری کوچک تر به گرد خورشيد می چرخد. به همين دليل طی گردش مداری خود از مريخ پيشی می گيرد. زمانی که در نزديکترين فاصله مداری از سياره سرخ قرار می گيرد، يعنی هنگامی که مريخ، زمين و خورشيد درست روی يک خط قرار می گيرند، طوری که زمين و مريخ هر دو در يک سمت مدار قرار دارند، هنگام مقابله مريخ است که تقريبا هر 26 ماه يک بار اتفاق می افتد.
اکنون سياره سرخ هر شب در آسمان درخشانتر می شود و اندازه ظاهری قرص آن بزرگتر می گردد. در آبان1384 وقتي كه دو سياره در نزديكترين فاصله از يك ديگر قراردارند، درخشش بي نظير اين نگين سرخ فام كه زينت بخش آسمان شب است، همه چيز به غير از ماه و زهره را تحت الشعاع قرار خواهد داد. ( هم اكنون 80467 متر ديگربه مريخ نزديكتر شديد. همچنان به خواندن ادامه دهيد!) مريخ در اين شبها نيز گرچه هنوز به مقابله نرسيده است، هر شب در آسمان خود نمايي ميكند. درست قبل از طلوع خورشيد و تقريبا با درخششي دو برابر ستارگاني كه از قدر 1 مي درخشند،‌ در شرق آسمان قابل رويت است.
در نقشه آسمان زير مكان اين سياره در شبهای اواخر خرداد 1384 نشان داده شده است

.
 

موقعيت مريخ در صبحگاه ۱۹ خرداد ۱۳۸۴ ، حدود ساعت ۴:۳۰ رو به افق شرق. مکان اين سياره در آسمان تا چند هفته آينده نيز در همين محدوده از آسمان است.

 

چرا ما شتابان به سمت مريخ در حركتيم ؟
ساده است، فقط به دليل حرکت های مداري سيارات. زمين و مريخ را دو دونده‌اي فرض كنيد كه در ميداني دايره شكل با خطوطي كه بيانگر مدار سياره اي هستند،‌ در حال دويدن اند، زمين در مدار داخلي با سرعت بيشتري حركت

مي كند و كل مسير را طي 12

 

ماه طي ميكند. اين درحالي است كه مريخ در مدار بيروني به كندي در حركت است و كل مسير را در زماني دو برابر زمان طي شده زمين مي پيمايد.
تقريباً‌ هر دو سال يك بار در اين راهپيمائي زمين از پشت به مريخ می رسد و از آن پيشي ميگيرد و طی مدت زماني كه آن دو در كوتاه ترين فاصله از يكديگر قرار دارند، مقابله اتفاق مي افتد. اين همان چيزي است كه اكنون در حال شكل گيري است. زمين با سرعت متوسط 23500 متر بر ساعت در حال نزديك شدن به مريخ است. البته تا نهم آبان در ساعت 19:03ه وقت جهاني اين نزديکی به مريخ بيشتر و بيشتر می شود. آن زمان فاصله ما از مريخ به حداقل می رسد، برابر 69 ميليون كيلومتر كه در مقايسه با فاصلة متوسط زمين و مريخ ، حدود 225 ميليون كيلومتر، بسيار کمتر است. دو سه ماهی پيش از مقابله بهترين زمان برا ي فرستاندن فضاپيما به مريخ است تا کوتاه ترين مسير را برای رسيدن به سياره سرخ بپيمايد.
با در نظر داشتن اين موضوع ناسا بر آن است تا مدار گرد اكتشافي مريخ (MRO) را ۱۹ مرداد ۱۳۸۴ به مريخ ارسال نمايد. مدار گرد براي رسيدن به مريخ بيش از ۶ ماه در راه خواهد بود.

با در نظر داشتن اين موضوع ناسا بر آن است تا مدار گرد اكتشافي مريخ (MRO) را 19 مرداد 1384 به مريخ ارسال نمايد. مدار گرد براي رسيدن به مريخ بيش از ۶ ماه در راه خواهد بود.
MRO اواسط اسفند 1384 وارد مدار مريخ مي شود و ماموريت دو ساله خود را برای نقشه برداري از سطح سياره سرخ شروع خواهد كرد. دقت اين ماموريت بيش از ساير ماموريتهاي انجام شده از اين دست خواهد بود. دوربينهاي اين فضا پيما با قدرت تفكيك بالا با توان تفکيک يك متر يا حتی کوچک تر در هر پيکسل ، قادر به تشخيص اجسامي مانند صخره های کوچک،‌ كاوشگرها و مريخ نشينان در هم شكسته از ماموريتهای قبل است. وضوح تصاوير مدارگرد اکتشافی مريخ در حدی است که دانشمندان ناسا از تصاوير آن برای جستجوی مکان های مناسب برای فرود فضاپيماهای بعدی استفاده می کنند. اين فضاپيما در حالي كه دستگاه طيف سنج سطح مريخ را برای نقشه برداري ازپراكندگي مواد معدني جستجو مي كند،

از يك رادار ژرفا سنج نيز برای يافتن منابع آب در اعماق سيارهاستفاده می کند. ساير ابزارها برای بررسي جو سياره و دريافت داده های کافی برای ايجاد توانايی پيش بيني آب وهواي مريخ در نظر گرفته شده‌اند. موارد فوق از عناصر كليدي اين برنامه ناسا است تا سرانجام روزي فضاپيمائي با سرنشين به مريخ گسيل نمايد.
دوربين HiRISE از ابزارهای اصلی سوار بر مدار گرد اكتشافي است كه قدرت تفكيكي معادل ۵ برابر ساير دوربينهاي مدارگردهاي قبلي مريخ دارد كه انتظار مي رود بتواند تصاوير دقيقی از فضاپيماي گمشده قطب نشين مريخ تهيه نمايد. روح و فرصت كاوشگران مريخ دو سال پيش هنگام ملاقات نزديك زمين و مريخ يعني درست در وضعيتي مشابه آنچه كه در حال اتفاق است به مريخ پرتاب شدند و ژانويه ۲۰۰۴ (دی و بهمن 1382) بر مريخ فرود آمدند. اين دو كاوشگر‌ با وجود آنكه تصور مي شد بر اثر طوفانهای غبار مريخي،‌ افت و خيز شديد دما در شب و روز، فرو رفتن در شن ، يا عدم دستيابي به انرژي خورشيدي كافي چند ماه پس از انجام ماموريت از بين بروند، همچنان به حيات خود ادامه داده اند. منابع معتبر مهندسي ناسا معتقدند اگر وضعيت روح و فرصت به همين منوال ادامه پيدا كند تا زمان ورود مدارگرد اكتشافي كه چون نقطه نوراني كوچكي در آسمانشب مريخ ظاهر مي شود تا از سياره سرخ براي مكتشفين آينده نقشه برداري نمايد،‌ زنده خواهند بود و اهدافی برای تصوير برداری اين مدارگرد خواهند شد. و اما در زمين،‌ مردم از تماشاي مريخ كه در ماههاي آينده هر شب بزرگتر و درخشانتر مي شود لذت مي برند. اواسط تابستان منجمان آماتور حين لذت بردن از شبهاي خوش تابستاني در حياط خلوت با استفاده از تلسكوپ مي توانند به تماشاي کلاهکهای بزرگ قطبي و طوفانهاي گرد و غبار و دشتهای عجيب تيره مريخ بنشينند. در پاييز حتي بي توجه ترين فرد در همسايگي تان نيز متوجه آن جرم سرخ درخشان در آسمان خواهد شد. نهم آبان ۱۳۸۴ را به خاطر بسپاريد. مريخ هنگام غروب خورشيد طلوع مي كند و نيمه شب درست بالاي سرمان خود نمائي خواهد كرد. پرسيوال لوول اخترشناس اواخر قرن نوزدهم مقابله استثنايی مريخ در اواخر قرن نوزدهم را چنين توصيف مي كند که "با شكوه و جلالي هر چه تمام تر بر تارك آسمان تاريك پاييز خواهد درخشيد. درخششي كه شباهنگ را از يادمان خواهد برد و با مشتري، اين غول منظومه شمسي هماورد خواهد شد." خوب اگر بيشتر از اين نميتوانيد صبر كنيد در همين اوقات نيز سحرگاه هر روز در افق شرق می توانيد سياهر سرخ را بيابيد. در بامداد ۸ تير هلال پهن ماه در يک درجه ای مريخ بهترين راهنما برای جستجوی آن است. اين مقارنه از زيباترين مقارنه های ماه و مريخ در سال ۱۳۸۴ است.

 
منظره افق شرق در صبحگاه ۸ تير ۱۳۸۴ ، مقارنه يک درجه ای ماه و مريخ.
 

صفحه اول           درباره خودم        مقالات           ارسال پیام          صورتهای فلکی         تصاویر